Kędy wije się mała struga, co dalej olbrzymie, młyńskie koła napędza i biała mąką w oczy prósząc, młynarzowej uśmiech wyzwala na twarzy. Dokąd przyjdzie wspomnień jak wielu ludzie godny byt dzięki tej wodzie otrzymało. Nie można inaczej nazwać tej krainy, jeno krainą cudu przemienienia wody w chleb. To kraina jednej rzeki, wielu źródeł oraz kilkudziesięciu młynów, tartaków i foluszy. Kraina wodą płynąca i mąką sypiąca. Kraina pięknych i uposażonych w bogate wiano młynarzówien. Po prostu kraina wspaniałej, niedocenianej Dłubni. Do tego piękne krajobrazy i niezwykłe zabytki kulturowe w postaci starych świątyń i położonych wśród zieleni dworów. To właśnie jest Dłubniański Park Krajobrazowy.
Powierzchnia Parku wynosi 10959,6 ha, z czego 18% to tereny leśne. Obejmuje on Dolinę Dłubni (stąd też nazwa Parku) z przylegającą wierzchowiną na odcinku od źródeł w Trzyciążu po Raciborowice. Leży na pograniczu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Miechowskiej i Płaskowyżu Proszowickiego. Park został powołany do życia w 1981 r. i wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego.
„Kręgosłup”, a równocześnie główną oś Parku stanowi rzeka Dłubnia. Do niedawna, istniejące tu młyny wodne, tworzyły niespotykany gdzie indziej „krajobraz młynny”. Dziś niestety większość z nich już nie istnieje. Cechą wyróżniającą ten teren od pozostałej części Jury jest duża liczba dworków szlacheckich oraz wiązanych z nim parków. Liczne są też stare, zabytkowe kościoły.
Pod względem geologicznym Dolina Dłubni oraz przyległe do niej terenu leża na tak zwanej monoklinie śląsko-krakowskiej. Jest to obszar z warstwami skalnymi nachylonymi pod niewielkim kątem (około 2-70) w kierunku północno-wschodnim, zbudowany z osadów permskich, triasowych, jurajskich ora kredowych. Głęboko pod nimi znajdują się osady syluru, dewonu i karbonu. Na powierzchni opisywanego terenu zaobserwować możemy głównie górnojurajskie wapienie skaliste i płytowe oraz margle, a także kredowe margle, wapienie i opoki. Dość często przykryte są one późniejszymi, czwartorzędowymi piaskami, lessami, iłami i glinami.
Zdecydowanie największym walorem geologicznym Parku są naturalne wypływy wód – źródła. Znajduje się ich tu kilkadziesiąt. Związane są one bezpośrednio z budową geologiczną, w tym przede wszystkim z rodzajem utworów i ich wodonośnością oraz występowaniem systemów spękań i stref uskokowych. Na terenie Parku występują głównie źródła o typie szczelinowo-krasowym, podzboczowym. Najciekawsze z nich można zobaczyć w Imbramowicach, Ściborzycach, Iwanowicach i Maszkowie.
Wspomniana budowa geologiczna przyczyniła się do powstania bardzo malowniczej rzeźby terenu. Dolina Dłubni, przeważnie dość szeroka, w kilku miejscach zwęża się do kilkudziesięciu metrów, tworząc przełomy. Zbocza dolin, wykształcone w odpornych na erozję wapieniach jurajskich, są strome, często z ciekawymi formami skałkowymi. Natomiast tam gdzie występują podatne na erozję margle kredowe stoki są zdecydowanie łagodniejsze. Poza główną doliną występują tu liczne parowy i wąwozy, wykształcone głównie w utworach lessowych.
Teren Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego jest stosunkowo słabo zalesiony. Lasy pokrywają tylko 18% jego powierzchni. W porównaniu do średniej krajowej która wynosi ponad 30,5% jest to rzeczywiście bardzo niewiele. Generalnie w jego krajobrazie, podobnie jak całej zlewni rzeki Dłubni dominują grunty rolne. W obrębie Parku występują urozmaicone siedliska leśne o dużym zróżnicowaniu żyzności gleby i jej zdolnościach produkcyjnych. W Parku występuje wiele gatunków ssaków, ptaków, gadów i płazów.
Źródło: Mini Przewodnik, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, Kraków 2013
